قوز گردن (لوردوز گردن) به انحنای شدید ستون فقرات در قسمت گردن، که ستون فقرات سرویکال (گردنی) نام دارد، گفته می‌شود. یک ستون فقرات سالم از بالا تا پایین به شکل S میباشد که ستون فقرات سرویکال سالم در بالای آن شکلی شبیه C دارد. این انحنا نه تنها باعث کمک به ستون فقرات برای حفظ ثبات و حفظ ساختار می‌شود، بلکه به جذب فشار، تحمل وزن سر و همتراز نگه داشتن آن با بدن نیز کمک کرده و به گردن اجازه می‌دهد تا به طور طبیعی حرکت کرده و خم شود.
وقتی که این انحنا بیش از حد باشد، تاندون‌ها، رباط‌ها، عضلات، استخوان‌ها، اعصاب و نخاع را در گردن تحت تأثیر قرار خواهد داد. بنابراین باید به منظور جلوگیری از آسیب و مشکلات بیشتر به این وضعیت رسیدگی کنید. درمان قوز گردن به شدت انحنا و عامل قوز گردن بستگی دارد. در برخی از موارد ابتلا به قوز گردن مشکل پزشکی خاصی ایجاد نخواهد شد. احتمالاً بتوانید با فیزیوتراپی یا تمارین روزانه و استفاده از گردنبند طبی مشکل خود را کنترل کنید.
علائم و نشانه‌ها
نکته‌ی جالب درباره‌ی قوز گردن، علائم آن است؛ در حالیکه نداشتن انحنای مناسب در قسمت گردن احتمال گردن درد، سردرد و مشکلات دیگر را افزایش خواهد داد، اما همه‌ی افرادی که گردنشان انحنای مناسبی ندارد و حالت سر رو به جلو دارند این علائم را نخواهند داشت و برخی از بیماران اصلاً هیچ علامتی ندارند. اما با اینکه ممکن است دردی احساس نشود، برخی از افراد کم‌کم متوجه می‌شوند که برخی از فعالیت‌های فیزیکی را نمی‌توانند انجام دهند. خستگی، گرفتگی عضلات، سر درد، سرگیجه و علائم دیگر می‌توانند ناشی از انواع غیر طبیعی قوز گردن باشند.
توجه داشته باشید که دردی که در گردن شروع می‌شود، می‌تواند تا پایین بدن کشیده شود. انحنای غیر طبیعی ستون فقرات گردنی، می‌تواند فشار زیادی بر عضلات پایین گردن وارد کرده و به شکل کمر درد بروز کند؛ در چنین شرایطی ستون فقرات و بدن شما آسیب‌پذیرتر خواهند بود.
چه وقت باید برای قوز گردن به پزشک مراجعه کرد؟
اگر قوز گردن (انحنای لوردوتیک) وقتی که به جلو خم می‌شوید برطرف می‌شود (انحنا انعظاف‌پذیر است)، نیازی به درمان ندارید؛ اما اگر خم شوید و قوز گردن (انحنای لوردوتیک) به همان شکل باقی می‌ماند، باید درمان شوید.
همچنین اگر دردی دارید که باعث اختلال در کارهای روزانه‌ی شما شده، باید به پزشک مراجعه کنید. انعطاف، تحرک و فعالیت‌های روزانه‌ی ما به سلامت ستون فقرات ما وابسته است. پزشک شما می‌تواند روش‌هایی برای کنترل انحنای زیاد و شدید به شما معرفی کند. اگر همین حالا قوز گردن را درمان کنید، از بروز مشکلاتی مانند آرتریت و کمر درد مزمن در آینده جلوگیری خواهید کرد.
قوز گردن چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک سوابق پزشکی شما را بررسی خواهد کرد، معاینه‌ی فیزیکی انجام خواهد داد و علائم شما را خواهد پرسید تا تشخیص دهد که قوز گردن (لوردوزیس) دارید یا خیر. طی معاینه‌ی فیزیکی پزشک از شما می‌خواهد که به جلو و طرفین خم شوید. پزشک موارد زیر را بررسی خواهد کرد:
- انحنا انعطاف‌پذیر هست یا خیر
- دامنه‌ی حرکت شما چقدر است
- آیا ستون فقرات متوازن و همتراز است
- آیا ناهنجاری وجود دارد یا نه
همچنین سؤالاتی خواهد پرسید که عبارتند از:
- چه وقت متوجه انحنا و قوس شدید گردن خود شدید؟
- آیا این انحنا رو به بدتر شدن است؟
- آیا شکل این انحنا در حال تغییر است؟
- درد را در کدام قسمت احساس می‌کنید؟
بعد از محدود کردن دلایل احتمالی، پزشک آزمایشاتی از جمله تصویربرداری اشعه‌ی ایکس از ستون فقرات را تجویز خواهد کرد تا زاویه‌ی انحنای ستون فقرات را بررسی کند. پزشک با توجه به این زاویه در مقایسه با عوامل دیگر مانند قد، سن و توده‌ی بدنی شما مشخص خواهد کرد که قوز گردن (لوردوز) دارید یا خیر.
روش‌های درمان قوز گردن
اهمیت درمان مناسب قوز گردن وقتی که مشکلات و بیماری‌هایی که ایجاد خواهد کرد را در نظر بگیریم مشهود خواهد بود. به علاوه اصلاح حالت بدنی نامناسب و نادرست و درمان این قوس می‌تواند از بروز آسیب‌های ستون فقرات جلوگیری کند.
بعد از تأیید تشخیص قوز گردن، درمان به میزان انحنا و اینکه آیا درد هم دارد یا خیر بستگی دارد. هرگونه اسپاسم عضلانی یا درد مربوطه را میتوان دارو، کمپرس، ورزش‌های هدفمند و فیزیوتراپی، یا استفاده از ابزار حمایتی مانند گردنبند طبی درمان کرد. علاوه بر این یک روش جدید برای درمان قوز گردن، درمان با سلول‌های بنیادی است. در برخی موارد اگر قوز گردن شدید باشد ممکن است پزشک عمل جراحی را توصیه کند.
دارو
گردن درد یکی از علائم اصلی قوز گردن است که در آن دیسک‌های بین مهره‌ای دچار فتق یا فرسایش شده و گاهی اوقات باعث فشردگی عصب می‌شوند.
داروهای مختلفی، از مسکن‌ها گرفته تا داروهای ضدالتهابی مانند استروئیدها، می‌توانند به تسکین گردن درد در زمان بهبودی شما کمک کنند. بسته به شدت درد گردن و قوز گردن، می‌توانید از یکی از این داروها یا ترکیب آن‌ها با فیزیوتراپی یا درمانهای دیگر مانند استفاده از گردنبند طبی استفاده کنید.
توجه داشته باشید که هیچ درمان یا دارویی نباید بدون تجویز پزشک استفاده شود. قبل از مصرف هرگونه دارو با پزشکتان صحبت کنید.
استفاده از گردنبندهای طبی
در بزرگسالان که رشد ستون فقراتشان هنوز متوقف نشده است، استفاده از گردنبند طبی (بریس) درمان مناسبی است. این مورد به کنترل پیشروی انحنای گردن کمک می‌کند. استفاده از گردنبند طبی در بزرگسالانی که قوز گردن خفیف یا متوسط دارند نیز مفید خواهد بود و به آن‌ها کمک خواهد کرد تا در طول روز حالت بدنی درستی داشته باشند. این گردنبندهای طبی به دو دسته تقسیم می‌شوند: نرم و سخت. برخی از انواع گردنبندهای نرم محبوب و مناسب عبارتند از:
- گردن بند طبی ساده فومی
- گردن بند طبی ساده ابری
علاوه بر این در برخی موارد به بیمار توصیه می‌شود که با توجه به مشکل خود و شدت قوز گردن از گردنبندهای سخت استفاده کند. برخی از انواع گردنبندهای سخت محبوب و متداول عبارتند از:
ثابت شده که استفاده از گردنبند طبی برای درمان قوز گردن مؤثر است. از طرف دیگر میزان مؤثر بودن آن، کاملاً به بیمار و شدت مشکل وی بستگی دارد.
ورزش و فیزیوتراپی برای قوز گردن
ورزش‌های قوز گردن و تقویت این قسمت می‌تواند به بیمار کمک کند تا توانایی حرکت از دست‌رفته‌ی خود را باز یابد یا دامنه‌ی حرکتی محدود شده‌ی او بهبود یابد. ورزش منظم و پیروی از رژیم مناسب و سالم نیز می‌تواند از مشکلات مربوط به فشار ناشی از وزن در ستون فقرات گردنی (سرویکال) جلوگیری کند. باید قبل از انجام هریک از ورزش‌های زیر با متخصص ارتوپدی یا فیزیوتراپیست مشورت کنید.
- فلکشن گردن
برای تقویت و حجم دادن به عضلات گردن، پشت گردن را بکشید. در حالت ایستاده یا نشسته سرتان را به آرامی به سمت بالا و پایین همانند سر تکان دادن برای بله یا نه گفتن، حرکت دهید. این حرکت باید بسیار آهسته و در ست‌های 5 تکراری انجام شود و چانه در هر بار 3 ثانیه پایین نگه داشته شود. این ورزش را میتوان در حالت خوابیده و با قرار دادن بالشتی در زیر سر نیز انجام داد. چانه را به سمت سینه ببرید تا کشش خفیفی در گردن حس کنید.
- کشش گردن
با انجام این حرکت کششی از آسیب دیدن مفصل فاست گردن جلوگیری کنید. بایستید و شانه‌هایتان را عقب برده و سر و گردن را در یک خط راست نگه دارید. از خم شدن کمر در حالی که سرتان را به عقب می‌برید و به سقف نگاه می‌کنید خودداری کنید. 5 ثانیه در این حالت بمانید و سر را به حالت قبل (هم راستا با گردن) برگردانید. 10 بار این کار را تکرار کنید.
- انقباض گردن (ریترکشن گردن)
با این کشش انقباضی تمرین کنید که حالت درستی داشته باشید. در حالت ایستاده سرتان را به عقب حرکت داده و چانه‌تان را کمی پایین ببرید. 3 ثانیه در این حالت بمانید و سرتان را به حالت قبل برگردانید. 10 بار این کار را تکرار کنید.
- خم کردن جانبی گردن
با این حرکت خم کردن که هم در حالت ایستاده و هم نشسته قابل اجرا است، عضلات گردن را به آرامی بکشید. سر را به آرامی و با ملایمت به یک طرف خم کنید. 5 ثانیه این حالت را حفظ کنید و به حالت قبل باز گردید. بدون خم کردن گردن به جلو در طول انجام این حرکت، به جلو نگاه کنید. همین کار را برای سمت دیگر انجام دهید. برای هر طرف 10 بار این کار را تکرار کنید.
- چرخش گردن
در حالت نشسته یا ایستاده به آرامی سرتان را به یک طرف بچرخانید و کمر و گردن را صاف نگه دارید. 2 ثانیه در این حالت بمانید و این حرکت را برای طرف دیگر انجام دهید. برای هر طرف 10 بار این کار را انجام دهید.
- انقباض شانه‌ها به عقب (ریترکشن)
در حالت ایستاده یا نشسته دست‌ها را کنار ران‌ها قرار دهید و بازو و شانه‌ی یک سمت را به عقب ببرید. بعد از اینکه بازو خم شد و شانه در عقب قرار گرفت، 3 ثانیه در این حالت بمانید و سپس به حالت اول برگردید. 10 بار این کار را انجام دهید.
- انقباض شانه‌ها به جلو
این کشش را میتوان در حالت نشسته یا ایستاده انجام داد. یک دست را روی شانه‌ی سمت مخالف قرار داده و 3 ثانیه در این حالت بمانید. دست باید در قسمت آرنج خم شده و کمر صاف نگه داشته شود. به حالت اول باز گردید و 10 بار این کار را تکرار کنید.
- شراگ شانه (بالا انداختن شانه)
بایستید یا بنشینید و دست‌ها را در کنار بدن صاف نگه دارید و انگشتانتان نیز صاف به سمت پایین باشند. در حالی که سر و گردن ثابت است هر دو شانه را بالا ببرید. 3 ثانیه بالا نگه دارید و سپس به حالت اول باز گردید و 10 بار این کار را تکرار کنید.
درمان با سلول‌های بنیادی
درمان با سلول بنیادی یکی از مؤثرترین روش‌ها و روشی غیرجراحی برای درمان درد ناهنجاری مربوط به قوز گردن است. سلول‌های بنیادی می‌توانند التهاب و فشار بر اعصاب را کاهش دهند. این درمان می‌تواند درد و احتمال نیاز به مداخلات جراحی را کاهش دهد.
جراحی
در مواردی که انحنا شدید باشد، مخصوصاً وقتی که علائم فشردگی عصب وجود داشته باشند، ممکن است جراحی توصیه شود. نوع جراحی توصیه شده به سن و سلامت کلی بیمار و همچنین دلیل ایجاد انحنا بستگی دارد.
آیا میتوان از قوز گردن جلوگیری کرد؟
اگرچه راهی برای پیشگیری از قوز گردن وجود ندارد، اما می‌توانید برای داشتن حالت بدنی (پوسچر) مناسب و حفظ سلامت ستون فقرات ورزش‌هایی که در بالا ذکر شد را انجام دهید.
ایستادن طولانی‌مدت نیز ممکن است شکل انحنای ستون فقرات را تغییر دهد. طبق یک تحقیق، نشستن باعث می‌شود که احتمال بروز تغییرات در انحنای پایین کمر کاهش یابد. اگر به خاطر کار یا از روی عادت، زیاد سر پا می‌ایستید، سعی کنید گاهی هم بنشینید. همچنین باید توجه داشته باشید که صندلیتان تکیه‌ی مناسبی داشته باشد.
خلاصه
قوز گردن به انحنای طبیعی 7 مهره‌ی اول ستون فقرات گردنی گفته می‌شود. انحنای طبیعی این قسمت به شکل حرف C خمیدگی خفیف است. قوز گردن اغلب به انحنای غیر طبیعی گفته می‌شود و ما دلایل طبیعی و خارجی و علائم احتمالی این مشکل را بررسی کردیم.
موارد شدید اغلب با فیزیوتراپی و استفاده از گردنبند طبی درمان می‌شوند. اصلاح طبیعی ستون فقرات گردنی (سرویکال) با تمارین کششی حاصل می‌شود تا از آسیب‌ها و مشکلات بیشتر به ستون فقرات گردن و کل ستون فقرات جلوگیری شود.
سؤالات متداول
آیا قوز گردن مشکلی جدی است؟
قوز گردن در اکثر افراد مشکل خاصی ایجاد نمیکند؛ اما چون ستون فقرات مسئول حرکات و انعطافپذیری ما میباشد، باید سلامت آن حفظ شود.
آیا میتوان قوز گردن را اصلاح کرد؟
راههای درمانی مختلفی برای اصلاح قوز گردن وجود دارند و این امر به این معناست که این مشکل درمانپذیر و اصلاح شدنی است.
بهترین درمان قوز گردن چیست؟
دو مورد از بهترین درمان‌ها برای قوز گردن عبارتند از:
- فیزیوتراپی، که از ورزش برای کاهش درد، بهبود عملکرد فیزیکی و تقویت عضلات کمر برای حمایت بیشتر از ستون فقرات استفاده می‌کند.
- گردنبند، که باعث حفظ ثبات کمر و جلوگیری از خمیده شدن بیشتر ستون فقرات می‌شود.
پزشکان چگونه قوز گردن را درمان میکنند؟
درمانهای محافظه کارانه برای این مشکل عبارتند از: دارو، فیزیوتراپی و گردنبند. اگر انحنا شدید باشد و باعث بروز علائم دیگر شود، جراحی لازم است.
چقدر طول می‌کشد تا قوز گردن درمان شود؟
مدرکی از یک تحقیق نشان می‌دهد که افزایش متوسط قوز گردن بیش از 18 درجه بعد از 10 تا 14 هفته و با 30 الی 40 جلسه درمان با استفاده از تراکشن کشش گردن به عنوان جزئی از برنامه‌ی توانبخشی چند نوعی حاصل خواهد شد. این مورد نشان داده که 27 درجه بهبود در قوز گردن بعد از 30 جلسه درمان طی یک دوره‌ی 18 هفته‌ای حاصل خواهد شد.
در صورت ابتلا به قوز گردن چگونه باید بخوابم؟
بالشتی را در زیر زانوها یا ساق پا قرار دهید و مراقب فشار اضافی بر پاشنه‌ها باشید تا قوز ستون فقرات اصلاح شود و عضلات کمر استراحت کنند.
