شکستگی مهرههای کمر، از نظر شدت، میتواند بسیار متفاوت باشد. برخی شکستگی‌ها بسیار جدی هستند و به علت صدمات شدید ایجاد شده، نیاز به درمان اورژانسی دارند. دیگر شکستگی‌ها می‌توانند در نتیجه حوادث کم شدت، مانند افتادن جزئی در سالمندانی که استخوان‌هایشان به خاطر پوکی استخوان ضعیف شده است، باشند. بسیاری از شکستگی‌ها با درمان‌های کم تهاجمی درمان می‌شوند، اما شکستگی‌های شدید نیاز به جراحی برای تنظیم استخوانها دارند.
شکستگی مهرههای کمر چیست؟
شکستگی ستون فقرات به معنای دررفتگی یا شکستگی مهرههای کمر است و میتواند در هر جایی از ستون فقرات روی دهد. اکثر شکستگی‌های مهرههای کمر به علت صدمه ناشی از تصادف رانندگی، افتادن، ورزش یا برخی دیگر از صدمات شدید ایجاد می‌گردد. صدمات تصادفات میتواند از کشیدگی عضله و رباط تا شکستگی‌های جدی و آسیب به ستون فقرات متغیر باشند. شکستگی‌های جزئی مهرهها را می‌توان با استراحت و دارو درمان کرد، اما شکستگی‌های شدیدتر ممکن است نیاز به جراحی به منظور تنظیم استخوانها داشته باشد. اگر این موارد درمان نشوند، شکستگی مهرههای کمر میتواند منجر به صدمه به ستون فقرات، آسیب عصبی و فلج شود.
انواع شکستگی ستون فقرات:
- شکستگی فشاری: شکستگی فشاری معمولاً به علت پوکی استخوان، تومور یا دیگر اختلالات در ستون فقرات است. جلوی مهرهها شکسته و تخریب می‌شوند، اما پشت مهرهها ثابت باقی می‌مانند.
- شکستگی انفجاری محوری: شکستگی انفجاری محوری به علت از دست دادن ارتفاع جلو و پشت مهرهها به خاطر افتادن یا ضربه عمودی ایجاد می‌گردد.
- شکستگی تصادفی: به علت جدا شدن مهرهها به خاطر خم شدن شدید به سمت جلو ایجاد می‌گردد. شکستگی تصادفی معمولاً در نتیجه تصادف رانندگی روی می‌دهد.
علائم شکستگی مهرههای کمر
علائم شکستگی مهرههای کمر بر اساس شدت و موقعیت صدمه متفاوت است. تمامی شکستگی‌ها منجر به آسیب به طناب عصبی نمی‌شوند و به ندرت نخاع به طور کامل قطع می‌گردد. مرسوم‌ترین علائم شکستگی مهرههای کمر، درد در کمر است که با حرکت بدتر می‌گردد و علائم شکستگی مهرههای کمر احتمالاً عبارتند از:
- کمر درد
- گزگز یا بی‌حسی
- ضعف یا فلج اندام‌ها
- اسپاسم‌های عضلانی بدون کنترل
- از دست دادن کنترل روده و مثانه
از دست دادن هوشیاری به علت صدمه شدید نیاز به انتقال به بخش اورژانس و درمان فوری دارد.
دلایل شکستگی ستون فقرات
شکستگی مهرههای کمر صدمه جدی است عمدتاً به علت ضربه شدید به وجود می‌آید:
- تصادف ماشین یا موتور سیکلت
- افتادن از ارتفاع
- حوادث ورزشی
- عمل خشن (اصابت گلوله یا تهاجم)
دیگر شرایطی که باعث ایجاد شکستگی مهرههای کمر می‌شوند:
- پوکی استخوان
- تومورهای ستون فقرات
- بیماری‌های زمینه‌ای که مهرهها را ضعیف می‌کنند.
چه زمانی برای مراقبت پزشکی مراجعه کنیم؟
اگر موارد زیر را داشتید، برای ارزیابی کمردرد، باید به پزشک مراجعه کنید:
- سن شما بالاتر از 65 سال یا کمتر از 12 سال است.
- در زمان فعالیت و استراحت، درد تغییری نمی‌کند.
- کاهش وزن نامشخص دارید.
- مبتلا به سرطان هستید یا بوده‌اید.
اگر علاوه بر کمردرد، هر کدام از علائم زیر را دارید، به بخش مراقبت‌های اورژانسی مراجعه کنید:
- عدم توانایی در کنترل روده و مثانه
- درد شدید، بی‌حسی یا ضعف
- تب بالا
تشخیص شکستگی مهرههای کمر
در اکثر موارد صدمه به ستون فقرات، امدادگر شما را به بخش اورژانس منتقل می‌کند. اولین پزشکی که در بخش اورژانس ملاقات می‌کنید، متخصص اورژانس است که عضو تیم تروما (حادثه) می‌باشند. بسته به صدمات، دیگر متخصصان نیز فراخوانده می‌شوند تا شرایط شما را ارزیابی کنند. پزشکان تنفس شما را بررسی کرده و ستون فقرات را معاینه می‌کنند. ستون فقرات در بریس گردن یا کمر قرار می‌گیرد تا آزمایشات تشخیصی مناسب، کامل گردد.
عکسبرداری اشعه ایکس از اشعه ایکس برای مشاهده مهرههای استخوانی ستون فقرات استفاده می‌کند و اگر شکستگی در هر کدام ایجاد گردد، پزشک میتواند مطلع شود. برای تشخیص هر نوع حرکت غیرعادی، ممکن است عکسبرداری اشعه ایکس اکستنشن و فلکشن خاصی برداشته شود.
توموگرافی رایانه‌ای (CT): این عکسبرداری بی‌خطر است. تست غیرتهاجمی است که از پرتو اشعه ایکس استفاده می‌کند و رایانه تصویری دو بعدی از ستون فقرات ایجاد می‌کند. این کار ممکن است با استفاده از رنگ (عامل کانتراست) تزریق شده در جریان خون انجام شود. این مورد برای بررسی تغییرات ساختارهای استخوانی مفید است.
عکسبرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): این اسکن غیرتهاجمی بوده، از میدان مغناطیسی و امواج فرکانس رادیویی برای دیدن جزئیات بافت نرم ستون فقرات استفاده می‌کند. برخلاف اشعه ایکس، اعصاب و دیسک‌ها کاملاً قابل مشاهده هستند. ممکن است با رنگ (عامل کنتراست) تزریق شده در جریان خون نیز انجام شود. MRI برای ارزیابی آسیب بافت نرم، رباط‌ها و دیسک‌ها و بررسی صدمه به ستون فقرات مفید است.
روش‌های درمانی شستگی مهرههای کمر
زمانی که مهرههای کمر می‌شکنند، اولین قدم در درمان شکستگی، ثابت نگه داشتن شخص است. این امر ممکن است از طریق استفاده از تخته کمر، برانکارد یا گردنبند طبی انجام شود تا از حرکت و احتمال ایجاد صدمات بیشتر جلوگیری گردد. زمانی که ثبات ایجاد شد، بسته به شدت و موقعیت شکستگی، پزشکان اورژانس تعیین می‌کنند که آیا جراحی نیاز است یا خیر. برخی شکستگی‌های جزئی را می‌توان بدون جراحی و با دارو یا بریس برطرف کرد. موارد حاد ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند.
داروها
داروهای مسکن بدون نسخه برای تسکین درد اغلب موثر هستند. مصرف استامینوفن و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) معمولاً توصیه می‌شوند. شل کننده عضلات و داروهای مسکن استخوان یا عصب نیز اغلب تجویز می‌شوند. اپیوئیدها فقط برای مصرف مدت کمی (1 تا 2 هفته) برای درد‌های حاد توصیه می‌شوند.
استفاده از بریس
بریس کمر میتواند پشتیبانی خارجی ایجاد کند و همانند گچ پا، حرکت مهرههای شکسته را کمتر کند. نوع سفت بریس حرکات مربوط به ستون فقرات را به شدت کم می‌کند که ممکن است باعث کاهش درد نیز شود. دو نوع بریس ستون فقرات برای درمان شکستگی مهرههای کمر استفاده می‌شود:
بریس جوئت
بریس جوئت برای پشتیبانی ستون فقرات در بخش گردن و کمر طراحی شده و از پیچ خوردن و خم شدن این بخش‌ها جلوگیری می‌کند. هنگامی که در حال سپری کردن دوره بهبودی پس از جراحی هستید نیز، این برس به نگه داشتن کمر در حالت صحیح کمک می‌کند.
بریس بادی ژاکت
بادی ژاکت نوعی بریس پلاستیکی است که برای محافظت، پایدار و محدود کردن حرکات ستون فقرات و تنه طراحی شده است. بادی ژاکت برای درمان بیماری‌های متعدد ستون فقرات، مانند شکستگی مهرههای کمر و اسکولیوز استفاده می‌شود.
فیزیوتراپی
شواهد زیادی وجود دارند که فیزیوتراپی، مثلاً روش‌های دستی و تمرینات، ممکن است نقش مهمی را در درمان داشته باشند. اقدامات توانبخشی جسمانی، بعد از شکستن مهرههای کمر و فراتر از آن پیشگیری از شکستگی‌های بیشتر، نقش مهمی را دارند. تمرین مجدد عضله، ورزش‌های مقاومتی برای تقویت و کاهش کیفور (قوز) عوامل اصلی برای کاهش احتمال افتادن و شکستگی‌های بیشتر، بهبود کیفیت زندگی و کاهش درد است.
جراحی
ورتبروپلاستی برای درمان VCFs در اوایل دهه 1990 در آمریکا شناخته شد. این درمان معمولاً در بخش سرپایی انجام می‌شود، اما برخی بیماران برای یک شب در بیمارستان بستری می‌شوند. انجام ورتبروپلاستی، بسته به تعداد مهره‌هایی که باید درمان شوند، یک تا دو ساعت زمان می‌برد. این درمان ممکن است تحت بی‌حسی موضعی یا آرامبخش تزریقی یا بی‌هوشی کامل انجام شود. با استفاده از هدایت اشعه ایکس، سوزن کوچک حاوی سیمان استخوانی اکرلیک فرموله شده به مهرههای شکسته تزریق می‌گردد. سیمان در عرض چند دقیقه خشک شده، مهره شکسته را ثابت و محکم می‌کند. برخی متخصصان معتقدند که تسکین درد از طریق پشتیبانی مکانیکی و ثبات ایجاد شده توسط سیمان استخوان ایجاد می‌گردد.
کیفوپلاستی نوع اصلاحی این روش است که از یک بالون برای هدایت سیمان (ماده چسبنده) و افزایش ارتفاع استخوان شکسته استفاده می‌کند. سپس فضای ایجاد شده توسط بالون با سیمان پر می‌گردد. ورتبروپلاستی یا کیفوپلاستی برای بیمارانی که دارای موارد زیر هستند مناسب است:
- پوکی استخوان VCFs در هر بخشی از ستون فقرات که بیش از دو هفته وجود داشته باشد، باعث ایجاد درد متوسط تا شدید شود و به درمان غیرتهاجمی پاسخ ندهد.
- متاستاز‌های دردناک و مولتیپل میلوما
- همانژیوم‌های دردناک مهرهها (تومورهای خوش خیم عروقی بدشکل متشکل از رگ های خونی تازه تشکیل شده)
- نکروز استخوانی مهرهها (بیماری ناشی از خون رسانی ضعیف به بخشی از استخوان که باعث مرگ استخوان می‌گردد)
- تقویت مهره ضعیف، از نظر پاتولوژیک قبل از عمل جراحی تثبیت کننده
بیماران با موارد زیر نباید این روش‌ها را انجام دهند:
- VCF که به طور کامل بهبود یافته یا به طور موثر به درمان غیرتهاجمی پاسخ می‌دهد.
- VCF که بیش از یک سال وجود دارد.
- خرد شدگی بیش از 80 تا 90 درصد مهره
- انحنای ستون فقرات، مانند اسکولیوز یا کیفوز، که به دلایلی غیر از پوکی استخوان ایجاد شده‌اند.
- تنگی نخاع یا فتق دیسک همراه با فشار روی عصب یا طناب نخاعی و از دست دادن عملکرد عصبی که به VCF مرتبط نباشد.
- انعقاد خون درمان نشده (بیماری که روی توانایی انعقاد خون تاثیر می‌گذارد)
- استئومیلیت (التهاب استخوان و مغز استخوان که معمولاً در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود)
- دیسکیت (التهاب غیر باکتریایی دیسک بین مهرهها یا فضای دیسک)
- در خطر بودن قابل توجه کانال نخاعی به علت مسدود شدن با قطعه استخوان یا تومور
معمولاً، بریس‌ها تا 12 هفته پس از جراحی و 3 تا 6 هفته در فیزیوتراپی استفاده می‌شوند. بعد از کیفوپلاستی، بلافاصله و بدون محدودیت، بیماران تشویق به بازگشت به فعالیتهای عادی خود می‌شوند. پزشک ممکن است فیزیوتراپی و توانبخشی را توصیه کند.
پیشگیری از شکستن مهرههای کمر
پیشگیری از شکستگی مهرههای کمر که در اثر حادثه و آسیب ایجاد می‌گردد، به نظر غیر ممکن است. آیا می‌خواهید از تصادفات و صدمات ورزشی اجتناب کنید؟ هرچند روی برخی از حوادث کنترلی ندارید، اما میتوانید اقدامات احتیاطی که به محافظت از شما کمک می‌کنند را انجام دهید.
رانندگی کردن
همیشه هنگامی که در ماشین هستید، کمربند خود را ببندید. اگر تصادف کردید، کمربند ایمنی و کیسه هوا برای محافظت از شما، به ویژه گردن، سر و قفسه سینه طراحی شده‌اند. در صورت استفاده از کیسه هوا و کمربند ایمنی، برای داشتن محافظت کامل، باید صندلی خود را تنظیم کنید تا حدود 25 سانتی‌متر بین شما و کیسه هوا فاصله باشد. این امر به شما فضای کافی برای قرار گرفتن بدون ایجاد صدمه دیگر را می‌دهد.
افتادن از جایی
اگر به علت پوکی استخوان یا بیماری دیگری استخوان شما ضعیف است، ممکن است حتی با افتادن جزئی، استخوان بشکند. بنابراین باید خانه را بی‌خطر کنید:
- قالیچه‌هایی که باعث سر خوردن می‌شوند را بردارید.
- مطمئن شوید که راهرو‌ها بهم ریخته نیستند.
- برچسب ضد لیز خوردن به پشت قالیچه‌ها بزنید.
- از زیرپایی ضد لیز خوردن در حمام استفاده کنید.
- راه پله‌ها حتماً نور خوبی داشته باشند.
ورزش
در برخی ورزشها مانند فوتبال، احتمال شکستن مهرههای کمر بالاست. زمان تمرین هر ورزشی، همیشه وسایل ایمنی استفاده کنید. دیگر ورزشها و فعالیتهای خطرناک برای مهرههای کمر، ژیمناستیک، صخره نوردی، سقوط آزاد و اسب سواری (به ویژه همراه با پرش) است. منظور این نیست که از انجام تمامی ورزشها و فعالیت‌ها که ممکن است برای ستون فقرات خطرناک باشند، اجتناب کنید، فقط در هنگام انجام آنها، مراقب باشید.
سوالات پرتکرار
در زمان شکستن مهرههای کمر چه کارهایی نباید انجام بدهید؟
به منظور زمان دادن به استخوانها برای ترمیم، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که از انجام فعالیتهای سخت مانند ورزش اجتناب کنید. باید از خم شدن، چرخاندن کمر یا بلند کردن اجسام نیز خودداری کنید.
چه مدت طول میکشد که شکستگی مهرههای کمر درمان شود؟
بهبود کامل شکستگی مهرههای کمر معمولاً حدود سه ماه طول میکشد. هر ماه احتمال عکسبرداری اشعه ایکس به منظور بررسی فرایند بهبودی گرفته شود.
آیا با داشتن شکستگی مهرهها میتوانم راه بروم؟
برخی تمرینات و ورزشها را نمیتوانید انجام دهید، اما اگر متخصص تایید کند، بله، میتوانید با وجود مهره شکسته کمر راه بروید، زیرا بیتحرک بودن تا زمان بهبودی میتواند نتیجه معکوس داشته باشد.
اثرات طولانی مدت شکستگی مهرههای کمر چیست؟
شکستگی میتواند باعث ایجاد درد و ناتوانی شود. شکستگی مهرههای کمر میتواند اثرات مخرب طولانی مدتی را روی کاهش کیفیت زندگی، مستقل بودن و افزایش عوارض و مرگ و میر داشته باشد.
با وجود شکستگی مهرههای کمر چگونه باید بنشیند؟
باید تا جایی که میتوانید همیشه صاف بنشینید تا فشار اضافی روی ستون فقرات وارد نشود و برای برخواستن از تخت نیز به سمت جلو خم نشوید.
با وجود شکستگی مهرههای کمر چگونه بخوابید؟
به کمر بخوابید و بالشی زیر زانوها قرار دهید. این کار فشار روی کمر را کاهش می‌دهد. شاید بتوانید به پهلو نیز خوابیده، یک یا هر دو زانو را خم کنید و بین آنها بالشی قرار دهید.
آیا برای درمان شکستگی مهرههای کمر نیاز به جراحی دارید؟
شکستگی‌های شدید ناپایدار هستند و اغلب نیاز به جراحی برای برداشتن یا تعویض مهره (یا مهرههای) آسیب دیده و تثبیت ستون فقرات دارند.
