کیفوز یا قوزکمر بیماری است که در آن ستون فقرات در بالای کمر، انحنای بیش از حدی دارد. تمامی انسان‌ها مقداری انحنا در ستون فقرات خود دارند، اما انحنای بیش از 45 درجه بیش از حد در نظر گرفته می‌شود. بالای کمر یا ناحیه گردنی ستون فقرات، مقداری انحنای طبیعی دارد. ستون فقرات به طور طبیعی در گردن، بالای کمر و پایین کمر انحنا دارد و به رفع شوک و تحمل وزن سر، کمک می‌کند. کیفوز، زمانی روی می‌دهد که انحنای بالای کمر بیش از حد نرمال باشد. موارد خفیف و متوسط قوزکمر و قوزکمر ناشی از حالت نامناسب بدنی معمولا با بهتر شدن حالت بدنی و استفاده از قوزبند، اصلاح می‌شوند. به مطالعه این مقاله ادامه دهید و با گزینه‌های درمانی بیماری قوزکمر بیشتر آشنا شوید.
علائم و نشانه‌ها
علامت اصلی قوزکمر، گردی شانه‌ها و برجستگی بالای کمر است. همسترینگ (عضلات پشت ران) سفت نیز می‌توانند نشانه این بیماری باشند. بیمارانی که انحنای شدیدتری دارند، ممکن است علائم دیگری نیز داشته باشند، از جمله:
- درد یا سفتی در کمر و تیغه شانه‌ها
- بی‌حسی، گزگز و ضعف در پاها
- خستگی بیش از حد
- تنگی نفس یا دیگر مشکلات تنفسی به خاطر فشار ستون فقرات روی مجرای تنفسی
- اختلالات تعادلی
- بی اختیاری روده و مثانه
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر در مورد انحنای غیرطبیعی ستون فقرات خود یا کودکتان نگران هستید، به پزشک مراجعه کنید. فقط یک پزشک میتواند به طور قابل اطمینانی مشخص کند که آیا مبتلا به قوزکمر هستید یا خیر. در طی ملاقات با پزشک، او در مورد پیشینه سلامتی شما سوالاتی پرسیده و معاینات لازم انجام می‌دهد. در اکثر موارد قوز کمر مورد توجه قرار نمی‌گیرند، بنابراین بلافاصله بعد از اینکه متوجه انحنای غیرطبیعی ستون فقرات خود شدید، به پزشک مراجعه کنید.
روش‌های درمانی قوز کمر
اگر مبتلا به قوزکمر هستید، چه علائمی مانند کمردرد یا دلایل زمینه‌ای داشته باشید یا خیر، درمان شما به مقدار انحنای ستون فقرات شما بستگی دارد. برای درمان قوزکمر به ندرت نیاز به جراحی می‌باشد؛ جراحی فقط در موارد شدید که نیاز به اصلاح انحنای ستون فقرات است، انجام می‌شود. اگر قوزکمر شما خفیف تا متوسط است، ممکن است امکان کنترل علائم و بهبود بیماری با استفاده از مسکن‌ها، ورزش و استفاده از بریس‌ها وجود داشته باشد. در برخی موارد حاد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.
مسکن‌ها
مسکن‌های بدون نسخه، مانند ایبوپروفن یا پاراستامول، می‌توانند به تسکین کمردرد کمک کنند. از آنجایی که قوزکمر بیماری‌ای مربوط به طناب نخاعی است، داروها و مسکن‌ها ممکن است برای رفع علائمی مانند درد و آزردگی مفید باشند. قبل از مصرف هر دارویی یا شروع هر ورزشی بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
استفاده از بریس‌ها
بیماران و نوجوانان مبتلا به قوز خفیف تا متوسط ممکن است نیاز به استفاده از قوزبند داشته باشند. قوزبند زمانی استفاده می‌شود که استخوان‌ها هنوز در حال رشد هستند و از بدتر شدن انحنا پیشگیری می‌کنند. استفاده از قوزبند همچنین باعث بهبود قوز کمر می‌شود.
استفاده از قوزبند در ابتدا ممکن است حس محدود شدن را بدهد. با این حال، اکثر بیماران بعد از مدتی به آن عادت می‌کنند. اصلاح کننده‌های حالت بدنی جدید برای راحتی بیمار طراحی شده‌اند. بنابراین باید امکان شرکت در فعالیت‌های متنوع فیزیکی وجود داشته باشد. تا زمانی که رشد ستون فقرات متوقف شود، باید قوزبند را استفاده کرد که معمولا حدود 14 یا 15 سالگی می‌شود.
قوزبند ممکن است توسط بزرگسالانی که قوز ملایمی دارند نیز استفاده شود تا به بهبود حالت بدنی آنها کمک کند. مصرف کوتاه مدت و بلند مدت قوزبند (بر اساس دستور پزشک، حداقل 30 روز) به پیشگیری از بدتر شدن انحنای ستون فقرات، تغییر عادات بد مسبب قوز کمر و تسکین کمر درد کمک می‌کند. به خاطر داشته باشید که قوزبند باید براساس دستور پزشک استفاده شود و مدت زمان مصرف یا نوع قوزبند باید بر اساس اولویت تغییر کند.
تمرینات حالت بدنی
تمرینات حالت بدنی می‌توانند به طور قابل ملاحظه‌ای قوز کمر را بهبود بخشند، زیرا به تدریج به بهبود وضعیت بدن بیمار کمک می‌کنند. بهبود حالت بدنی به آگاهی بیشتر در مورد عضلات کمک کرده و اصلاح حالت بدنی شما را راحت‌تر می‌کند. این ورزش‌ها نباید بدون تشخیص اولیه یا نظارت پزشک انجام شوند.
در اینجا چند ورزش که می‌توانند به رفع قوزکمر کمک کنند بیان می‌شوند:
حرکت کودک
این حرکت حالت استراحت است و ستون فقرات، عضلات باسن و همسترینگ را کشیده و طویل می‌کند. حرکت حالت کودک به رفع فشار از پایین کمر و گردن کمک کرده و به آرامی حالت بدن را بهبود می‌بخشد.
خم شدن به جلو
این حرکت کششی ایستاده فشار روی ستون فقرات، همسترینگ و عضلات باسن را رفع می‌کند. در هنگام انجام این حرکت کششی، باید حس کنید تمام کمر شما باز و طویل می‌شود.
گربه – گاو
حرکات کششی ستون فقرات را ماساژ می‌دهد و به رفع فشار در تنه نیز کمک می‌کند. حرکت گربه – گاو باعث نرمش شانه‌ها و گردن شده و در همین حال گردش خون را بهبود می‌بخشد. این ورزش میتواند به رفع قوزکمر نیز کمک کند.
بازکننده قفسه سینه
این ورزش به شما امکان باز کردن و کش دادن قفسه سینه را می‌دهد. این ورزش به طور ویژه زمانی مفید است که بیشتر روز خود را نشسته‌اید و قفسه سینه خود را به سمت جلو برده‌اید. کشش قفسه سینه به صاف ایستادن و بهبود شرایط شما نیز کمک می‌کند.
جراحی
جراحی معمولا میتواند ظاهر کمر را اصلاح کرده و ممکن است به تسکین درد نیز کمک کند اما احتمال بالایی در بروز عوارض دارد.
جراحی قوز کمر معمولا در صورتی توصیه می‌شود که:
- انحنای ستون فقرات شما بسیار مشهود است.
- انحنا باعث درد مستمر شده و با دارو قابل کنترل نیست.
- انحنا در دیگر عملکردهای مهم بدن، مانند تنفس و سیستم عصبی، اختلال ایجاد می‌کند.
- بدون جراحی، احتمال اینکه ساختار ستون فقرات بدتر گردد وجود دارد.
روشی به نام فیوژن ستون فقرات وجود دارد که معمولا برای درمان قوزکمر استفاده می‌شود. این عمل با جوش دادن مهره‌های مسبب ایجاد انحنای ستون فقرات انجام می‌شود. در طی جراحی، یک برش در کمر ایجاد می‌گردد. انحنای ستون فقرات با استفاده از میله‌های فلزی، پیچ‌ها و قلاب‌ها صاف می‌شوند و ستون فقرات با استفاده از پیوند استخوان در جای خود جوش می‌خورد. در پیوند استخوان معمولا از استخوان اهدا شده استفاده می‌شود اما ممکن است از قسمت دیگری از بدن شما مانند لگن نیز گرفته شود.
چه اتفاقی می‌افتد اگر قوزکمر درمان نشود؟
اگر این بیماری درمان نشود، میتواند شدید شده و باعث تغییر شکل مشهود در ستون فقرات گردد. هدف از درمان قوز کمر پیشگیری از انحنای بیشتر و تسکین علائمی مانند درد، ظاهر نامناسب؛ خستگی مفرط و مشکلات تعادلی است. بنابراین باید به محض اینکه متوجه انحانای غیرطبیعی ستون فقرات شدید به پزشک مراجعه کرده و سریع درمان شوید.
آیا می‌توان از قوزکمر پیشگیری کرد؟
قوز کمر حاصل از حالت نامناسب بدن، با هوشیاری از حالت بدنی و مراقبت از کمر قابل پیشگیری است. باید موارد زیر را به خاطر بسپارید:
- از خمیده بودن بپرهیزید.
- درست و صاف بنشینید و مطمئن شوید که کمر شما کاملا پشتیبانی می‌شود.
- از حمل کیف‌های سنگین بپرهیزید و اگر از کوله پشتی یا کیف دستی استفاده می‌کنید، مطمئن شوید به خوبی طراحی شده و درست استفاده می‌شوند.
- برای کمک به تقویت کمر و انعطاف پذیری آن مرتبا ورزش کنید. ورزش‌هایی مانند شنا، دویدن، راه رفتن و یوگا برای کمک به پیشگیری مشکلات کمری مناسب هستند.
نکته
برای اکثر بیماران، قوزکمر مشکلی جدی را از نظر سلامتی ایجاد نمی‌کند؛ اما این موضوع به دلیل قوز کمر بستگی دارد. برای مثال، اگر حالت نامناسب بدنی باعث ایجاد قوزکمر شده باشد، ممکن است درد و مشکلات تنفسی داشته باشید. موارد خفیف و متوسط قوزکمر می‌توانند به راحتی با انجام ورزشهای مخصوص برای بهبود حالت بدن و استفاده از قوزبند درمان شوند. جراحی معمولا به عنوان آخرین راه‌حل برای درمان قوزکمر و زمانی که مزایای جراحی بیش از مضرات آن است، در نظر گرفته می‌شود.
سوالات پرتکرار
آیا قوزکمر میتواند صاف شود؟
قوزکمر ایجاد شده با حالت بدنی نامناسب، معمولا میتواند به وسیله استفاده از قوزبند اصلاح شود.
چقدر زمان میبرد تا قوز کمر اصلاح شود؟
با داشتن حالت بدنی مناسب، ورزشهای کششی منظم و استفاده از قوزبند، باید نتایج مطلوب را تا شش ماه بعد مشاهده کنید.
آیا ماساژ میتواند برای قوزکمر مفید باشد؟
ماساژ درمانی میتواند درمان مفیدی برای مبتلایان به اسکولیوز، لوردوز یا قوزکمر باشد. قبل از هر کاری بهتر است با پزشک مشورت کنید.
آیا قوزکمر میتواند عود کند؟
قوزکمر، حتی بعد از درمان، میتواند عود کند. سعی کنید خود را سالم و قوی نگه دارید. در مورد کارهایی که می‌توانید انجام دهید تا از عود مجدد قوزکمر جلوگیری کنید، با پزشک مشورت کنید.
چگونه قوزکمر را رفع کنید؟
قوزکمر میتواند توسط روش‌های متنوعی ترمیم گردد. درمان قوز به مواردی بستگی دارد:
- سن بیماران
- پیشینه پزشکی بیمار
- نوع قوزکمر
- شدت انحنا
چه زمانی جراحی قوز کمر نیاز می‌باشد؟
معمولا در صورتی که انحنای ستون فقرات خیلی واضح باشد، جراحی قوزکمر توصیه می‌گردد.
