نخاع از انتهای سر تا بالای لگن کشیده شده و در محافظی به نام ستون فقرات قرار گرفته است. در اثر حوادثی نظیر تصادفات رانندگی، سقوط از بلندی و ضربات شدید، ممکن است فرد دچار شکستگی در ستون فقرات و آسیب نخاعی شود.
مهم ترین عارضه ای که در اثر آسیب نخاعی در فرد بروز می کند، مشکلات حسی حرکتی می باشد که تغییراتی را در عملکرد های مختلف بدن ایجاد می کند. عارضه نخاعی زندگی انسان را از جوانب مختلفی تحت تاثیر قرار داده و سبب مشکلاتی برای بیمار و اطرافیان خواهد شد.
عملکرد طناب نخاعی در بدن
بخشی از سیستم عصبی بدن را طناب نخاعی تشکیل داده است که حفاظت از آن ها توسط مهره های ستون فقرات صورت می گیرد. این سیستم عصبی پس از دریافت پیام های حسی از سایر اندام ها این پیام ها را به مغز هدایت کرده و همچنین انتقال دهنده دستورات مغز به اندام ها می باشد. بنابراین آسیب دیدگی در نخاع به دلیل قطع این ارتباط، عملکردهای بدن را دستخوش تغییر قرار خواهد داد
انواع آسیب نخاعی
آسیب های نخاعی را می توان از جهات مختلف تقسیم بندی کرد. نسبت به ناحیه صدمه دیده، ضایعه نخاعی در دسته بندی زیر قرار می گیرد:
آسیب به اندام تحتانی
در صورتی که در طی حوادث مختلفی، مهره های سینه ای و پایین تر دچار آسیب نخاعی شوند، اندام های تحتانی فلج شده و منجر به بروز مشکل و اختلال در نواحی شکمی، اندام های سینه ای و روده و مثانه خواهد شد.
آسیب به اندام فوقانی
بروز ضایعه نخاعی در ناحیه گردن، فلج شدن دست و پاها را به همراه داشته و هر چه این آسیب دیدگی نزدیک تر به مغز باشد، شاهد آسیب در اندام های بیشتری خواهیم بود. آسیب دیدگی میان مهره های اول تا چهارم گردن، مشکلات تنفسی و گاها مرگ را به همراه خواهد داشت.
آسیب های نخاعی را می توان در دسته بندی دیگری قرار داد که عبارتند از:
آسیب نخاعی کامل
قطع شدن ارتباط نخاع با مغز، آسیب نخاعی کامل را ایجاد خواهد کرد. این عارضه مختل کردن عملکرد حسی حرکتی را به همراه داشته که امکان بازگشت آن ضعیف می باشد. از جمله مواردی که سبب آسیب نخاعی کامل می شود، می توان قطع عرضی، فشار شدید به نخاع و کشش های طولی طناب نخاعی را نام برد.
آسیب نخاعی ناکامل
بر خلاف آسیب نخاعی کامل، در این نوع آسیب دیدگی نخاع، بخشی از عملکرد حسی حرکتی فرد حفظ شده و با به کار گیری برخی از روش های درمان، امکان بازگشت وجود دارد. سندرم طناب پسین، سندرم طناب مرکزی، سندرم طناب پیشین و براون سکوارد، آسیب نخاعی ناکامل را ایجاد خواهند کرد که در پی آن فرد با ضعف اندام های حسی حرکتی مواجه خواهد شد.
علل آسیب نخاعی
موارد زیادی می تواند سبب آسیب نخاعی شود که برخی از آن ها را در زیر شرح داده ایم:
- زمین خوردن و وارد شدن ضربه به کمر و گردن
- آسیب حین زایمان
- تصادفات رانندگی
- آسیب دیدگی حین ورزش
- آسیب دیدگی به هنگام غواصی
- آسیب نخاعی به دلیل فرو رفتن چاقو یا گلوله در طناب نخاعی
- برق گرفتگی
- بیماری ام اس
- بیماری های مادرزادی
- آرتروز ستون فقرات پیشرفته
- تومورهای ستون فقرات
- سقوط از ارتفاع
تمامی موارد گفته شده ممکن است سبب آسیب دیدگی دیسک، شکستگی ستون فقرات، در رفتگی مهره ها، بیرون زدگی دیسک، تنگی کانال نخاعی و در نتیجه آسیب نخاعی و اختلال در راه رفتن بیمار شود.
بریس ضایعه نخاعی چیست؟
پس از آسیب نخاعی (SCI)، ممکن است پزشک از شما بخواهد که از بریس استفاده کنید. بریس موقعیت ستون فقرات را از خارج کنترل و نیروهای اصلاحی را اعمال می کند. هنگامی که رفع مشکلات نواحی نرم (مثلاً رباط ها) امکان ندارد، ستون فقرات را تثبیت و حرکت را محدود می نماید.
مناسب ترین بریس برای بیماران ضایعه نخاعی و قطع نخاع
معمولا در سطح درگیری مهره های کمری ( L2 و پایین تر) بریس کوتاه یا AFO کفایت می کند. بیمار اگر توانایی کنترل روی قسمت کمری خود را داشته باشد ( یعنی اگر بدون تکیه به دیوار یا پشتی صندلی و کمک دست ها بشیند) بریس KAFO بدون شل کمری مناسب می باشد. در صورتی که سطح ضایعه نخاعی بالاتر باشد و بیمار توانایی کنترل روی قسمت فوقانی ستون فقرات خود را در هنگام نشستن بدون کمک یا تکه گاه را نداشته باشد، استفاده از HKAFO ضروری می باشد.
کاربرد ارتوزهای کودکان
برخی از کاربردهای ارتزهای کودکان شامل موارد زیر است:
- ایجاد یک پایه پایدار برای حرکت
- ایجاد راه رفتنی کارآمد
- به حداقل رساندن اثرات اسپاستیسیته در اندام‌ها
- ایجاد محیطی که در آن کودک بتواند گام های تکرارپذیر بردارد
- کاهش انرژی بیش از حد مصرف شده برای حرکت
- کمک به انتقال٬ بین نشستن و ایستادن
- کاهش یا از بین بردن هایپراکستنشن مفصل ران و زانو، گام‌های اشتباه
- کاهش احتمال وقوع حوادث
- افزایش توانایی کودک برای عملکرد فیزیکی و ذهنی
- تقویت عضلات ضعیف
- کنترل عدم تعادل عضلانی
- اصلاح تراز ضعیف اسکلتی
- جلوگیری از تغییر شکل
- جلوگیری از تغییر شکل
- ایجاد پایه پشتیبانی پایدار
بریس پا GRAFO
بریس پا GRAFO یکی از ارتوزهای پیشرفته با عملکرد بالا در جهت ثبات مفصل مچ پا و زانو است. این اسپلینت یا به اصطلاح عامیانه تر کفش طبی آسیب نخاعی برای افرادی که دچار ضایعه نخاعی شده اند و نیاز به ثبات زانو به هنگام ایستادن و راه رفتن دارند قابل استفاده است
بریس کوتاه پا GRAFO (جی آر اف) برای چه افرادی مناسب است؟
بریس GRAFO یکی از وسایل ارتوپدی و کمکی است که در دسته بندی بریس ها و ارتوزهای اندام تحتانی قرار می گیرد. این بریس به وسیله تغییر راستای خط وزن و انتقال نیروی عکس العمل زمین به ساق پا، نقش مهمی در قفل کردن زانو دارد. افرادی که دچار ضعف در عضلات چهار سر ران هستند و در نتیجه توانایی کنترل و قفل کردن زانو را از دست می دهند، می توانند کاندید استفاده از این بریس پا باشند. کودکان با فلج مغزی که مبتلا به گراچ گیت هستند، افراد با آسیب های نخاعی، بیماران ام اس و افراد سالمندی که توانایی قفل کردن زانو را از دست داده اند با استفاده از این بریس می توانند به طور موثری توانایی قفل کردن زانو را به دست بیاورند
مکانیسم و عملکرد بریس پا GRAFO چگونه است؟
بریس پا (GRAFO) با انتقال نیروی عکس العمل زمین به ساق پا حین وضعیت ایستادن و قدم برداشتن می تواند به طور موثری راستای خط وزن بدن را تغییر داده و باعث قفل شدن زانوی فرد شود که در نهایت می تواند باعث ثبات و کنترل مفصل زانو شود.
مزایای استفاده از بریس GRAFO
بریس پا GRAFO بدون استفاده از مفاصل حرکتی که در بریس های بلند پا مانند انواع KAFO به کار برده می شود، می تواند به طور موثری کنترل و ثبات زانو را تامین کند. این بریس با وزن سبک و عملکرد بالا می تواند گزینه بسیار مناسبی در ضعف و فلج اندام تحتانی مورد استفاده قرار بگیرد.
بریس پا GRAFO از چه موادی تشکیل شده است؟
این بریس به صورت اختصاصی برای هر فرد طراحی و ساخته می شود. بعد از قالب گیری از پای بیمار بر روی قالب پای فرد اصلاحاتی صورت می گیرد که از نظر بیومکانیکی خط وزن فرد به جلوی محور زانو انتقال داده شود و سپس با استفاده از رزین های صنعتی و جوراب های فیبر کربن این بریس ساخته می شود. استحکام بالا، وزن بسیار پایین و عملکرد بیومکانیکی مناسب این بریس می تواند رضایت بسیار بالایی را برای بیمار به ارمغان بیاورد.
بریس بلند پا کافو (KAFO)
بریس بلند پا کافوKAFO مفصل دار به منظور ثبات و حمایت از مفاصل زانو و مچ پا در وضعیت Standing (ایستادن) یا Gate training (قدم برداشتن) طراحی و ساخته می‌شود. آسیب‌دیدگی یا اختلالات عصبی عضلانی در ناحیه اندام تحتانی باعث بروز عارضه‌هایی همچون فلج اندام تحتانی، ضعف عضلات یا محدودیت های حرکتی در مفاصل زانو و مچ پا می‌شوند.
چرا باید از بریس بلند پا کافو KAFO استفاده کنیم؟
- جلوگیری از عوارض ثانویه همچون مشکلات قلبی عروقی، تنفسی یا زخم بستر در فلج کامل اندام تحتانی
- پیشگیری از آتروفی عضلات در فقر حرکتی که ممکن است به علت آسیب‌دیدگی اندام تحتانی به وجود آید.
- حمایت از عضو آسیب‌دیده به هنگام انجام فعالیت های حرکتی
- تسریع در روند درمان توانبخشی بیماران با آسیب‌های شدید عصبی عضلانی در ناحیه اندام تحتانی
بریس بلند پا کافو KAFO برای چه بیمارانی قابل استفاده است؟
فلج اندام تحتانی یا ضعف عضلات می‌تواند باعث تغییر در الگوی ایستادن یا راه رفتن افراد شود که در نهایت باعث اعمال نیروهای بیومکانیکی مضر و ناخواسته به مفاصل زانو و مچ پا می‌شود. اگر نیروهای بیومکانیکی به صورت متوازن در سطوح مفصلی توزیع نشوند باعث تغییر شکل و تخریب غضروف‌های مفصلی شده و مشکلات متعددی را در ایستادن یا راه رفتن افراد به وجود می‌آورند.
برخی از این مشکلات عبارتند از:
- آرتروز زود رس مفاصل
- کشیدگی تاندون‌ها
- عقب زدگی مفصل زانو
- چرخش رو به داخل یا خارج مچ پا
- ساییدگی کشکک
- عدم ثبات و تعادل حرکتی
افراد دارای مشکلات عصبی عضلانی مانند ام اس، فلج اطفال، عارضه نخاعی، اسپاینا بیفیدا، آسیب‌دیدگی طناب نخاعی، ضعف عضلات چهار سر ران سکته مغزی، کانتراکچر و سفتی عضلات همسترینگ و بی ثباتی شدید زانو کاندید استفاده از بریس بلند پا کافو KAFO هستند.
انواع مختلف بریس بلند پا کافو KAFO
بریس بلند پا کافو KAFO به صورت کلی به دو مدل استاتیک و داینامیک تقسیم‌بندی می‌شود. در مدل استاتیک هدف ثابت نگه داشتن مفاصل زانو و مچ پا است که از بروز انحرافات جانبی این مفاصل جلوگیری شود. همچنین در افرادی که دچار کوتاهی یا کانتراکچر در عضلات دوسر ران (همسترینگ) هستند می‌توان از مدل استاتیک بریس بلند پا استفاده کرد. در مدل داینامیک بریس بلند پا، یک یا هر دو مفصل زانو یا مچ پا دارای مفاصل حرکتی است، با توجه به شدت عارضه و عملکرد مورد انتظار از بریس نوع مفصل حرکتی مشخص می شود که شامل مفاصل دراپ لاک، سوئیس لاک، کلنزاک، مدرج قابل تنظیم و …. می باشد.
بریس‌های بلند پا کافو KAFO نوع داینامیک در موارد متعددی تجویز می‌شوند و نسبت به بریس‌های بلند پا کافو KAFO نوع استاتیک دارای عملکرد حرکتی بیشتری هستند.
