معمولاً کمر درد ناشی از آسیب رسیدن به بافت‌های نرمی است که از ستون فقرات حمایت می‌کنند، مثل تاندون‌ها، رباط‌ها و عضلات. در ستون فقرات تحتانی که ستون فقرات کمری نیز نامیده می‌شود؛ این بافت‌های نرم کمک می‌کنند تا بدن به صورت عمودی قرار بگیرد و ستون فقرات بتواند وزن بالاتنه را تحمل کند. اگر فشار زیادی به کمر وارد شود؛ ممکن است عضلات کمر یا سایر بافت‌های نرم آسیب ببیند و دردناک شود.
رگ به رگ شدن کمر یعنی چه؟
رگ به رگ شدن کمر عارضه‌ای است که در اثر آسیب رسیدن به تاندون‌ها و عضلات کمر، در اثر تنش‌های کششی یا پارگی‌ها به وجود می‌آید. هنگامی که بافت‌های نرم بیش از حد کشیده شوند، ممکن است پارگی‌های ظریفی در آن‌ها ایجاد شود. این پارگی‌ها باعث ایجاد التهاب در نواحی اطراف می‌شود و این عامل باعث ایجاد درد در کمر و ناتوانی در انجام برخی حرکات می‌شود. رگ به رگ شدن کمر اگر بیش از چند روز تا چند هفته طول بکشد، عارضه‌ای حاد در نظر گرفته می‌شود. اگر این حالت بیش از ۳ ماه طول بکشد، مزمن درنظر گرفته می‌شود.
علائم رگ به رگ شدن کمر
علائم رگ به رگ شدن کمر، شامل ناراحتی‌ها و درد‌های خفیف تا شدید در ناحیه کمر می‌شود. این علائم معمولاً بعد از کار‌ها یا حوادثی که به کمر فشار می‌آورند؛ ایجاد می‌شوند. بسته به نوع و شدت آسیب، علائم دیگری نیز ممکن است ایجاد شوند. این علائم شامل ضعف یا از دست دادن قابل توجه قدرت، بی ثباتی، مشکل در حرکت، از دست دادن کامل عملکرد عضلانی، تورم، حساسیت به لمس و کبودی می‌شود. شدت علائم معمولاً با شدت آسیب مطابقت دارد.
در صورت رگ به رگ شدن کمر، ممکن است یک یا چند مورد از علائم زیر را تجربه کنید:
- درد‌های خفیف تا شدید ناگهانی
- درد در قسمت پایین کمر (این درد بر خلاف درد سیاتیک به ساق پا نمی‌زند)
- حساسیت به لمس در قسمت پایینی کمر
- درد ناگهانی، این درد ممکن است با اسپاسم عضلانی همراه باشد.
- مشکل در ایستادن یا راه رفتن، این مشکل با استراحت کردن بهبود می‌یابد.
- درد شدید که ممکن است سریع برطرف شود و مجدداً شدت بگیرد و یا دردی که برای چند هفته تا چند ماه ادامه داشته باشد.
دلایل رگ به رگ شدن کمر
کشیده شدن عضلات یا تاندون‌های کمر، ممکن است باعث رگ به رگ شدن کمر شود. همچنین این عارضه ممکن است ناشی از بلند کردن یک جسم سنگین و فشار آمدن به کمر باشد. فشار‌های مزمن که در اثر انجام مکرر یکسری حرکات به تاندون‌ها و عضلات وارد می‌شوند نیز ممکن است عامل این عارضه باشند.
همچنین رگ به رگ شدن کمر ممکن است بعد از زمین خوردن یا وارد شدن ضربه به کمر نیز به دلیل جا به جا شدن مفاصل کمر، ایجاد شود. در این شرایط یک یا چند رباط، بیش از حد کشیده می‌شوند و موجب آسیب رسیدن به کمر می‌شوند. البته عوامل دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند احتمال رگ به رگ شدن کمر را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:
- گودی کمر
- داشتن اضافه وزن
- ضعیف بودن عضلات کمر یا شکم و نیز گرفتگی عضله همسترینگ (عضله پشت ران)
- انجام ورزش‌هایی که به کمر فشار می‌آورند؛ مثل، وزنه برداری و فوتبال.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر درد ناگهانی یا شدید، از دست دادن توان حرکتی، ضعف کامل عضلات، یا احتمال شکستگی یا آسیب جدی دیگر وجود دارد، فوراً به دنبال درمان پزشکی باشید. اگر کمردردی دارید که پس از مدت کوتاهی استراحت، استفاده از یخ و داروهای ضدالتهابی از بین نمی‌رود، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص رگ به رگ شدن کمر
معمولاً انجام آزمایشات تشخیصی ضروری نیست، مگر اینکه درد بیش از شش هفته طول بکشد و با فیزیوتراپی بهبود نیابد. باید حتماً علت‌های زمینه‌ای مثل آسیب رسیدن به دیسک کمر، بررسی شوند. اگر علائم بیش از شش هفته ادامه داشته باشد و فیزیوتراپی وضعیت را بهبود نبخشد، ممکن است آزمایش‌های زیر توسط پزشک تجویز شوند.
- تصویربرداری با اشعه ایکس: در تصاویری که با استفاده از اشعه ایکس تهیه می‌شوند، می‌توان ساختار مهره‌ها و مفاصل را بررسی کرد. از تصاویر اشعه ایکس برای بررسی علل بالقوه درد، مانند عفونت، شکستگی و … استفاده می‌شود.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): این روش یک آزمایش تشخیصی است که تصاویر سه بعدی از ساختارهای بدن را با استفاده از آهنرباهای قدرتمند و فناوری رایانه تولید می‌کند. این روش می‌تواند طناب نخاعی، ریشه‌های عصبی و نواحی اطراف آن و همچنین بزرگ شدن، تحلیل رفتن و تومورها را نشان دهد.
درمان رگ به رگ شدن کمر
درمان رگ به رگ شدن کمر معمولاً شامل محدود کردن فعالیتی است که باعث آسیب شده است (بلند کردن اجسام سنگین، چرخیدن، خم شدن یا سایر اقدامات)، استفاده از یخ در ۴۸ ساعت اول و اعمال گرما پس از آن، مصرف داروهای ضد التهابی (NSAIDs) و داروهای رفع کننده گرفتگی عضله. ممکن است در ابتدا به یک دوره استراحت نیاز داشته باشید، اما استراحت‌های طولانی مدت اصلاً توصیه نمی‌شوند؛ چون ممکن است روند بهبودی را کند کنند. ممکن است برای شما فیزیوتراپی و ورزش‌های تقویت کننده کمر نیز تجویز شود. روش‌های درمانی جراحی، فقط در صورتی به کار می‌روند که رباط یا عضله به طور کامل پاره شده باشد.
سرما و گرما درمانی
استفاده از کیسه از یخ بلافاصله بعد از آسیب، می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند. معمولاً بعد از ۴۸ ساعت، پزشکان گرما درمانی طولانی مدت را برای افزایش خونرسانی به ناحیه و نیز افزایش سرعت بهبودی، توصیه می‌کنند. روش مناسب برای سرما درمانی این است که یخ‌ها را در یک پارچه نازک بپیچید و روی پوست قرار دهید. یخ نباید مستقیماً روی پوست قرار بگیرد، همچنین یخ باید به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه و با فواصل زمانی حداقل یک ساعت روی محل قرار بگیرد. کمپرس‌های سرد شیمیایی یا یخ آبی، نباید مستقیماً روی پوست قرار بگیرند، همچنین این یخ‌ها به اندازه یخ‌های طبیعی موثر نیستند.
دارو
دار‌وهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن ممکن است به تسکین درد، التهاب و تورم کمک کنند. اکثر افراد با داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی بدون نسخه مانند آسپرین و ایبوپروفن آشنا هستند، با این حال، چه داروهای بدون نسخه و چه داروهای نسخه‌ای، باید با احتیاط مصرف شوند. استفاده از این دارو‌ها بیش از یک ماه فقط باید با دستور پزشک صورت بگیرد. اگر هنگام مصرف داروی ضدالتهابی دچار رفلاکس اسید یا معده درد شدید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی اشکال مختلفی دارد و به طور کلی یک گزینه بی خطر برای کمک به شل شدن عضلات سفت کمر و تسکین و بهبود درد در قسمت پایین کمر است. با این حال، اگر بیمار مبتلا به پوکی استخوان یا فتق دیسک باشد، باید مراقبت‌های ویژه‌ای انجام شود، زیرا در این موارد، دستکاری ستون فقرات می‌تواند علائم را بدتر کند یا حتی باعث آسیب‌های دیگر شود.
علاوه بر این، ماساژ با افزایش جریان خون در قسمت پایین کمر، باعث بهبودی سریع تر شده و همچنین به شل شدن عضلات سفت کمر و ترشح اندورفین، که به عنوان مسکن طبیعی بدن شناخته می‌شود؛ کمک می‌کند.
استفاده از بریس
کمربند‌های طبی معمولاً حرکات کمر را محدود می‌کنند و از پارچه‌های محکم و ضخیم ساخته شده‌اند. کمربند‌های طبی انعطاف‌پذیر می‌توانند با اعمال فشار ملایم به تنه (برای کمک به تنظیم وضعیت بدن و کاهش فشار از ستون فقرات) و حمایت بیشتر از ستون فقرات، کاهش فشار از روی عضلات ضعیف یا آسیب دیده، به تسکین کمر درد کمک کنند. برخی از متداول‌ترین کمربند‌های طبی مورد استفاده برای آسیب‌های کمر عبارتند از:
کمربند طبی میله دار
کمربند‌های طبی میله‌دار تقریباً مشابه کمربند‌های طبی معمولی هستند، اما به چند میله فولادی یا آلومینیومی قابل تعویض، برای حمایت بیشتر از کمر، مجهز هستند. شما می‌توانید این میله‌ها را با توجه به وضعیت خود تنظیم کنید.
کمربند طبی LSO
کمربند طبی LSO یک کمربند طبی سفت و محکم بوده و مخصوص ستون فقرات میانی تا پایینی است. این کمربند برای محدود کردن حرکات ستون فقرات بعد از شکستگی یا جراحی ستون فقرات، تا زمانی که ستون فقرات استقامت خود را بدست می‌آورد، استفاده می‌شود. به طور مثال، برخی از انواع شکستگی‌های ستون فقرات را می‌توان با استفاده از این کمربند و بدون نیاز به جراحی مدیریت کرد.
کمربند طبی نایت تیلور
طراحی کمربند طبی نایت تیلور به گونه‌ای است که ستون فقرات تحتانی را در وضعیت ثابت نگه می‌دارد و در عین حال باعث تثبیت ستون فقرات در قسمت قفسه سینه می‌شود. می‌توان از این نوع کمربند برای رگ به رگ شدن کمر، پس از لامینکتومی، گرفتگی ستون فقرات استفاده کرد.
کمربند طبی کش
کمربند طبی کش یک کمربند طبی سبک وزن است که خم شدن و کشش را محدود می‌کند و به تثبیت ستون فقرات کمک می‌کند. این کمربند در قسمت جلویی دارای ساختاری متقاطع با پد‌های استرنوم و یک لولا در ناحیه شرمگاهی است و نیز در بخش پشتی دارای یک پد از جنس آلومینیوم و پلی‌اتیلن است. کمربند طبی کش به حمایت از وضعیت ستون فقرات، کاهش درد، جلوگیری از آسیب بیشتر و بهبودی کمک می‌کند.
جراحی
درد ناشی از رگ به رگ شدن کمر، گاهی آنقدر شدید است که ممکن است به جراحی نیاز باشد. خوشبختانه بسیاری از موارد رگ به رگ شدن کمر را می‌تواند بدون نیاز به جراحی مدیریت و درمان کرد. معمولاً اختلالاتی که به جراحی نیاز دارند، شامل گیر کردن نخاع و تغییرات ساختاری حاد در ستون فقرات می‌شوند. در واقع اکثر افرادی که کمر درد دارند، بدون نیاز به جراحی درمان می‌شوند. کمتر از ۵ درصد مشکلات کمر به جراحی نیاز دارند.
اگر پزشک جراحی را به شما توصیه کرد، حتماً درباره علت لزوم جراحی و نیز نتایج جراحی با پزشک صحبت کنید.
پیشگیری از رگ به رگ شدن کمر
شاید پیشگیری کردن از تمام مشکلات ستون فقرات امکان پذیر نباشد، اما با آینده نگری و نیز مراقبت از کمر، می‌توان در آینده تا حدودی سلامت کمر و ستون فقرات را تضمین کرد.
- حالت مناسب بدن باعث اعمال فشار کمتر به کمر می‌شود.
- برای داشتن بدنی سالم باید ورزش کنید. تقویت عضلات شکم به کاهش فشار وارده به کمر، کمک می‌کند.
- سیگار نکشید. نیکوتین جریان خون به بافت‌ها را کاهش می‌دهند در نتیجه اکسیژن و مواد مغذی کمتری به بافت‌ها می‌رسد.
- عادت‌های غذایی سالم به حفظ وزن مناسب و نیز کاهش فشار وارده بر ستون فقرات کمک می‌کند.
- نحوه بلند کردن و حمل ایمن وسایل را بیاموزید، از صندلی‌های مناسب برای ستون فقرات استفاده کنید، همیشه از کمربند ایمنی استفاده کنید، و در حین ورزش از تجهیزات محافظ استفاده کنید تا ورزش ایمن و بدون آسیب باشد.
سوالات متداول
سریع‌ترین راه برای بهبود رگ به رگ شدن کمر چیست؟
استراحت و استفاده از کمپرس و ماساژ، به ویژه در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول بعد از آسیب، به کاهش التهاب کمک می‌کند. اما از آنجایی که این روش یک راه حل دائمی نیست، بهتر است که به پزشک مراجعه کنید.
چقدر طول می‌کشد تا رگ به رگ شدن کمر بهبود یابد؟
در بیش از ۹۰ درصد موارد، رگ به رگ شدن کمر، بعد از یک ماه به طور کامل بهبود می‌یابد. گرما و سرما درمانی و نیز استفاده از داروهای ضد التهابی می‌تواند به کنترل درد کمک کنند.
رگ به رگ شدن کمر چگونه مشخص می‌شود؟
علائم این عارضه ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- کمردرد ناگهانی
- اسپاسم در ناحیه کمر که باعث درد شدید می‌شود.
- حساسیت به لمس در قسمت پایینی کمر که باعث ایجاد درد می‌شود.
در صورت رگ به رگ شدن کمر از چه کار‌هایی باید خودداری کرد؟
از خم شدن خودداری کنید. سعی کنید انحنای طبیعی ستون فقرات را حفظ کنید. روی مبل‌ها و صندلی‌های کم ارتفاع ننشینید.
در صورت رگ به رگ شدن کمر باید چگونه بخوابیم؟
بهترین حالت خوابیدن در صورت داشتن کمر درد، خوابیدن به روی شانه و جمع کردن زانوها است. خم نگه داشتن زانوها به تعادل بدن کمک می‌کند و فشار روی ستون فقرات کمری را کاهش می‌دهد. بسیاری از افراد قرار دادن یک بالش کوچک بین زانوها را مفید می‌دانند، زیرا این کار باعث راحت تر شدن وضعیت می‌شود.
در صورت رگ به رگ شدن کمر، نشستن بهتر است یا دراز کشیدن؟
برای کاهش درد بهتر است که دراز بکشید، اما باید به مرور توانایی‌های حرکتی خود را بدست آورید.
