آرتروز مچ پا چیست و چه علائمی دارد

آرتروز مچ پا ممکن است با علائم درد و خشکی مفصل بروز پیدا کند. علائم دیگر آن شامل ورم و مشکل در راه‌رفتن می‌شود. خوش‌بختانه درمان‌های مختلفی برای تسکین درد و بهبود حرکت در فرد وجود دارند. شدت آرتروز و تأثیر بالقوه آن روی زندگی روزمره بیمار مشخص‌کننده درمان مناسب برای شماست. مثلاً، برخی افراد با تمارین ملایم می‌توانند فعال بمانند.

علائم

آرتروز مچ پا می‌تواند با انواع علائم خودش را نشان دهد، که به دلیل التهاب و تخریب مفصل اتفاق می‌افتند. در این جا چند علامت رایج و دلیل بروز آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

• درد: اغلب اولین علامت آرتروز مچ پا است. درد معمولاً به این دلیل بروز پیدا می‌کند که مفصلی که حالت ضربه‌گیری را برای استخوان موجود در مفصل مچ پا انجام می‌دهد فرسوده و سائیده شده، که باعث می‌شود استخوان‌ها به همدیگر مالیده شوند.
• سفتی و خشکی: التهاب و تورم مفصل می‌توانند بازه حرکتی آن را محدود کنند، که نتیجه‌اش خشکی و سفتی مفصل است. این مشکل در صبح یا پس از دوره‌هایی از عدم فعالیت بیشتر خودش را نشان می‌دهد.
• تورم: تورم زمانی اتفاق می‌افتد که بدن مایع مفصلی زائد در پاسخ به التهاب موجود در مفصل تولید می‌کند. تجمع مایع باعث ورم مفصل مچ پا می‌شود که خودش می‌تواند بیشتر باعث محدودیت حرکتی و ناراحتی شود. این تورم شاید پس از دوره‌های فعالیت بدنی مشخص‌تر باشد.
• مشکل در راه‌رفتن: با پیشرفت آرتروز، راه‌رفتن یا انجام فعالیت‌های تحمل‌کننده وزن می‌توانند بیش از پیش سخت‌تر شوند که دلیلش درد، خشکی، و از دست‌دادن ثبات مفصلی است.
• تغییر در ظاهر مفصل: در برخی موارد، با پیشرفت آرتروز، مچ پا شاید بزرگتر به نظر برسد یا اصلاً ظاهری به هم ریخته پیدا کند. دلیلش رشد استخوان (استئوفیت) یا تغییرات در تراز مفصل است.
• کاهش بازه حرکتی: با تخریب غضروف و تنگ‌شدگی فضای درون مفصل، بازه حرکتی مچ پا می‌تواند به شدت محدود شود. معنایش این است که مچ پا نمی‌تواند آن طور که باید یا مانند قبل آزادانه حرکت کند، که انجام یک سری حرکت یا فعالیت را مشکل می‌سازد.
• عدم ثبات: آسیب به ساختارهای مفصلی می‌تواند باعث احساس خالی‌کردن یا عدم ثبات در مفصل شود. دلیلش این است که به دلیل از دست‌دادن غضروف و تغییرات ساختار مفصل، مفصل دیگر مانند قبل با ثبات نیست. این عدم ثبات می‌تواند حفظ تعادل را مشکل کند که خودش شانس افتادن را بالا می‌برد.

دلایل آرتروز مچ پا

پزشکان معتقدند، بیشتر افراد به دلیل افزایش سن به این بیماری مبتلا می‌شوند؛ اما عوامل دیگری هم ممکن است تاثیرگذار باشند. هرچند علت دقیق ابتلا به آرتروز مچ پا مشخص نیست. به طور کلی علل بروز این بیماری عبارتند از:

افزایش سن

خطر ابتلا به این عارضه با بالارفتن سن افزایش می‌یابد. ساییدگی و پارگی مفصل مچ پا در طول زمان، باعث نازک‌شدن غضروف و انعطاف‌پذیری کمتر آن می‌شود و آن را بیشتر مستعد ابتلا به آرتروز می‌کند. به همین دلیل افزایش سن اصلی‌ترین عامل ایجاد این مشکل، در نظر گرفته می‌شود.

آسیب‌های قبلی

مچ پا مستعد رگ به رگ‌ شدن، شکستگی و آسیب‌های دیگر است و مفصلی که آسیب ‌دیده است حدود 7 برابر بیشتر احتمال دارد به آرتروز مبتلا شود. در واقع، 70 تا 80 درصد موارد آرتروز مچ پا، ناشی از آسیب قبلی است؛ زیرا واردشدن آسیب می‌تواند منجر به تغییرات مفصلی و در‌نهایت بروز علائم این بیماری شود.

بیماری‌های زمینه‌ای

حدود 12 درصد از موارد بروز این عارضه، با یک بیماری زمینه‌ای مرتبط است. برای مثال روماتیسم مفصلی، آرتریت واکنشی، هموفیلی، هموکروماتوز، نقایص مادرزادی، تراز نامناسب مفصل، نکروز تالوس آواسکولار و استئوکندروز دیسکان، می‌توانند در طول زمان باعث بروز آرتروز شوند.

اعمال فشار زیاد به مفصل

افرادی که با کار، فعالیت‌های روزمره‌ یا ورزش به مچ پا فشار می‌آورند، بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز هستند.

اضافه وزن و چاقی

مچ پاها تا 5 برابر وزن بدن فرد را در حین راه‌رفتن تحمل می‌کنند و وزن اضافی، می‌تواند منجر به ساییدگی مفاصل و درد ناشی از آرتروز شود. علاوه بر این، ممکن است نحوه راه‌رفتن و ایستادن افرادی که چاق هستند برای جبران وزن اضافی، متفاوت باشد که احتمال ابتلا به آرتروز مچ پا را افزایش می‌دهد.

سابقه خانوادگی

احتمال ابتلای افراد به آرتروز تحت‌ تاثیر ژنتیک نیز هست، بنابراین فردی که والدینش آرتروز دارند بیشتر از سایرین به این بیماری مبتلا می‌شود

عوارض آرتروز مچ پا

این نوع از آرتروز، باعث ایجاد یک سری تغییرات در مفصل و بافت‌های نرم اطراف آن می‌شود. زیرا هنگامی که غضروف مچ پا تخریب می‌شود، استخوان‌های زیرین، اصطکاک و ضربه بیشتری را تجربه می‌کنند. این عوارض و تغییرات شامل موارد زیر می‌شود:

• ایجاد خارهای استخوانی: استئوفیت یا خار استخوانی به رشد غیرطبیعی استخوان می‌گویند و ممکن است در نتیجه ابتلا به بیماری آرتروز روی استخوان‌های درشت نی، نازک نی یا تالوس مچ پا ایجاد ‌شوند. خارهای استخوانی سخت هستند و در مفصل مچ پا اصطکاک را افزایش می‌دهند که منجر به افزایش درد و تورم می‌شود.
• اسکلروز استخوان: ممکن است ترکیب استخوان‌هایی که در مفصل مچ پا قرار دارند با بروز آرتروز تغییر کرده و سفت شوند. این بیماری اسکلروز استخوان نامیده می‌شود.
• ضایعات استخوانی: وقتی غضروف تخریب می‌شود، ممکن است در استخوان‌ها کیست و ضایعات مغز استخوانی ایجاد شوند. ضایعات مغز استخوان مناطقی از تورم غیرطبیعی در سطح استخوان هستند.
• تورم: در شرایطی که فرد به این بیماری از پا مبتلاست، ترکیب و مقدار مایع مفصلی در مفصل تغییر می‌کند و افزایش می‌یابد. تجمع بیش از حد مایع مفصلی، باعث تورم و افزایش درد می‌شود.
• آسیب به بافت‌های نرم: این عارضه بافت‌های نرم اطراف را تحت فشار قرار می‌دهد. به عنوان مثال، تاندون‌ها و رباط‌ها می‌توانند کشیده شوند و آسیب ببینند که منجر به از دست‌دادن ثبات و عملکرد مچ پا و درد و سفتی مچ پا می‌شود.

تشخیص آرتروز مچ پا به چه صورت است؟

بیماران معمولا با علائمی چون درد و تورم مچ پا به پزشک مراجعه می‌کنند. پزشک بعد از بررسی وضعیت فیزیکی، برای اطمینان از وجود آرتروز از عکس رادیوگرافی، ام آر آی و احتمالا آزمایش خون کمک می‌گیرد و بر اساس نتایج مشاهده شده روش درمانی را پیشنهاد می‌کند

درمان آرتروز مچ پا

درمان قطعی برای آرتروز وجود ندارد اما گزینه‌های درمانی مختلفی وجود دارند که می‌توانند در تسکین درد و ناتوانی ناشی از آن موثر باشند.

درمان دارویی

داروهای مختلفی وجود دارند که بر حسب شدت علائم و نوع خاص آرتروز، می‌توانند برای درمان آرتروز مچ پا مورد استفاده قرار گیرند

بریس مچ پا

بریس‌های مچ پا با ایجاد ثبات، ساپورت، و تسکین درد، به افراد دچار آرتروز مچ پا کمک می‌کنند. همین طور حرکت مضاعف را محدود می‌کنند، درد را تسکین می‌دهند، از مفصل در برابر آسیب بیشتر محافظت می‌کنند، کارکرد و حرکت‌پذیری را بهبود می‌بخشند، و نوعی آرامش روانی هم به فرد می‌دهند. اما باید آن‌ها را به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی جامع استفاده کرد و بر اساس نیازهای فردی و راهنمایی‌های حرفه‌ای آن‌ها را انتخاب کرد.

درمان‌های تزریقی

درمان‌های تزریقی برای آرتروز مچ پا عبارتند از تزریق مستقیم دارو یا مواد به داخل مفصل درگیر برای کاهش درد و التهاب و همین‌طور بهبود کارکرد مفصل

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی و تمارین خاص می‌توانند در افزایش بازه حرکتی و انعطاف‌پذیری فرد و همین‌طور کمک به تقویت عضلات پا و مچ آن موثر باشند. متخصص  بیماری‌تان را ارزیابی خواهد کرد و نوعی برنامه درمانی شخصی‌سازی‌شده را بر اساس نیازها و اهداف خاص شما تدوین خواهد کرد.

لیزرتراپی

لیزرتراپی از لیزرهای کم‌توان یا LED برای انتقال انرژی نور به مفصل مچ پا استفاده می‌کند. این درمان با تحریک فعالیت سلولی و بهبود جریان خون در ناحیه درگیر، به ترمیم بافت، کاهش التهاب، و تسکین درد کمک می‌کند.

الکتروتراپی (TENS)

TENS نوعی درمان است که در آن پزشک جریان الکتریکی کم‌ولتاژی را به پوست مجاور مفصل مچ پا اعمال می‌کند. این کار با انسداد سیگنال‌های درد به کاهش درد، ریلکس کردن عضلات، بهبود خون‌رسانی، و افزایش آزادسازی مواد شیمیایی طبیعی تسکین دهنده درد کمک می‌کند. TENS درمانی ایمن و غیرتهاجمی ‌است که می‌تواند به عنوان نوعی رویکرد درمانی جامع برای آرتروز مچ پا مورد استفاده قرار گیرد.

شاک‌ویو تراپی

شاک‌ویو تراپی از امواج صوتی با انرژی بالا استفاده می‌کند که مفصل مچ پا را هدف می‌گیرد. این درمان می‌تواند به تجزیه کلسیفیکاسیون کمک کند، بازسازی بافت را تحریک کند، درد را کاهش دهد، و با تسریع ترمیم و کاهش التهاب حرکت مفصل دچار آرتروز را بهبود بخشد.

درمان با امواج فراصوت

در درمان با امواج فراصوت، پزشک از امواج صوتی فرکانس بالا برای ایجاد گرما و تسریع ترمیم بافت در مفصل مچ پا استفاده می‌کند. این کار به کاهش درد، افزایش جریان خون، و بهبود انعطاف پذیری کمک می‌کند و مدیریت علائم آرتروز مچ پا را تقویت می‌کند.

تکارتراپی

تکارتراپی (درمان انتقال انرژی مقاومتی و ظرفیتی) از امواج رادیویی برای تولید گرما در بافت‌ها استفاده می‌کند. هدف این درمان بهبود خون‌رسانی، کاهش التهاب، و بهبود فرآیند ترمیم بافت است. با افزایش متابولیسم سلولی و تحریک بازسازی بافتی، تکارتراپی می‌تواند به ترمیم بافت‌های مفصلی آسیب دیده کمک کند. به علاوه، در سنتز کلاژن، که برای حفظ ساختار و قدرت مفصل ضروری است نیز موثر است.